Öğrenme Yönetim Sistemi-ÖYS (Learning Management System-LMS) Nedir?

Teknolojiyi eğitim ortamları ile kaynaştırma işlemi bir yandan öğretmenin sınıfta yaptığı işi daha etkili hale getirirken, diğer yandan da onların yeni yöntemleri işe koşmalarını gerekli kılmaktadır. Bu da, yeni bilgi ve becerilerin öğrenilmesi anlamına gelmektedir. Her türlü teknolojik aracı kullanma konusunda istekli olan genç kuşaklara gerekli yönlendirmelerin yapılabilmesi oldukça önemli görülmektedir. Bir devlet politikası haline gelen “eğitimde teknoloji kullanımı” konusunda araştırmalar yapan akademisyenler ve öğretmenler büyük çaba göstermektedir.

Günümüzde çağın ihtiyaç duyduğu insan profilini bugünün teknolojileri ile yetiştirebilmek adına eğitim alanında ve öğrenme ortamlarında geleneksel sınıflardan siber sınıflara doğru bir dönüşümün oluştuğundan bahsedilebilir. Çünkü e-öğrenme ortamları kullanarak öğrenciler, istedikleri bilgiye istenilen yer ve zamanda ulaşabilmekte ve istediği kişilerle iletişim kurabilmektedir. Ayrıca e-öğrenme ortamları birbirinden bağımsız platformlarda kullanılabilecek çeşitli iletişim teknolojilerini bir arada bulundurabilme özelliğine de sahiptir. Teknolojinin gelişimiyle birlikte eğitim ortamlarında öğretmenin bir yandan sınıfta yaptığı işi daha etkili hale getirmesi, diğer yandan da onların yeni yöntemleri işe koşmaları gerekliliği neredeyse zorunlu hale gelmiştir. Özellikle Web 2.0 teknolojilerinin son derece yaygınlaştığı göz önüne alındığında günümüz sosyal ağ web sitelerinin kullanımı her yaştaki bireyin vazgeçilmezi olmuştur. Bu durum yeni bilgi ve becerilerin öğrenilmesi gerekliliğini de zorunlu kılmaktadır. Örneğin, Facebook, twitter, instagram benzeri sosyal ağları kullanan bireyler, birbirleriyle kurdukları ağ bağlantılarında metin, resim, video türünde dosya veya bilgi paylaşımı gerçekleştirebilmektedir. Neredeyse İnternete girmeden ve sosyal ağlar vasıtasıyla herhangi bir paylaşımda bulunmadan zaman geçiremeyen bireylerin olduğu günümüz göz önüne alındığında bu bireylerin eğitiminde de çeşitli değişiklikler yapılması gerektiği fikri akla gelmektedir. Alan yazın incelendiğinde bu amaçla geliştirilmiş Öğrenme Yönetim Sistemleri-ÖYS (Learning Management Systems-LMS) karşımıza çıkmaktadır.

ÖYS, uzaktan eğitim faaliyetlerini yerine getirmek üzere tasarlanmış web yazılımlarıdır. LMS kavramı Türkçe’ de öğrenme yönetim sistemi, öğretim yönetim sistemi, öğrenim yönetim sistemi isimlerinde kullanılabilmektedir. Öğrenme materyali sunma, sunulan öğrenme materyalini paylaşma ve tartışma, dersleri yönetme, ödev alma, sınavlara girme, bu ödev ve sınavlara ilişkin geribildirim sağlama, öğrenme materyallerini düzenleme, öğrenci, öğretmen ve sistem kayıtlarını tutma, raporlar alma gibi işlevleri yerine getirmek öğrenme yönetim sistemlerinin temel görevleridir. Öğretim yönetim sistemleri kullanıcılara tam olarak hizmet verebilmesi için belli özelliklere sahip olmalıdır. Başta diğer sistemlerle çalışabilirlik ve uyumu; arşivleme ve dosya yönetim yetenekleri, yeniden kullanılabilirlik, öğrenme nesnelerinin tutarlı düzenlenmesi, hızlı erişilebilirlik, zengin bir yelpazedeki içerik türlerini (metin, çokluortam, HTML ya da PDF) desteklemesi, sahip olması gereken başlıca özelliklerdir.

Öğretim Yönetim Sistemlerinin Özellikleri

Bir öğrenme yönetim sistemi; yönetim, iletişim, etkileşim, işbirliği, ders sunumu ve yönetimi, içerik geliştirme süreçlerini kapsamaktadır. Bu tür ürünlerin, kullanıcılara maksimum fayda sağlaması amacıyla taşınabilirlik, birlikte çalışabilirlik, yeniden kullanılabilirlik, yönetilebilirlik, ulaşılabilirlik, devamlılık, ölçeklenebilirlik gibi bir takım özelliklere sahip olmaları gerekmektedir. Bunların dışında öğretim yönetim sistemlerinin aşağıdaki özellik ve yeteneklere sahip olması beklenir;

• Kullanıcı kayıt ve yönetim işlemlerini yapar,

• Öğrenen ve öğretenler arasında iletişim ve etkileşimi sağlar,

• Ölçme ve değerlendirme yapar,

• Öğrenen eğitim bilgilerini takip eder,

• Süreçler sonunda raporlama yapar,

• Zamandan ve maliyetten tasarruf sağlar.

Ülkemizde bazı eğitimciler, öğrencilerini uzaktan takip edebilme ve onlarla etkili iletişim kurabilme amacıyla Moodle, Edmodo, Easy Class (Beyazpano), Its Learning, Thinkbinder, Google Classroom (Sınıf) gibi çeşitli öğrenme yönetim sistemlerini kullanmaktadır. Bunun yanı sıra Açıköğretim ve Uzaktan Eğitim veren çeşitli dünya üniversiteleri profesyonel şirketlerin geliştirdikleri LMS sistemleriyle eğitim-öğretimlerini sürdürmekte, bu yolla birçok öğrencisini sertifika ve diploma sahibi yapmaktadır.

Bilindiği üzere uzaktan eğitim; öğrenci ve öğretim elemanlarının farklı mekânlarda olduğu, ders malzemelerinin aktarımının sağlandığı öğrencilerle etkileşimin çeşitli teknolojilerden yararlanılarak gerçekleştirildiği bir eğitim biçimidir. Uzaktan eğitim süreci genel olarak senkron (eş-zamanlı) veya asekron (eş-zamansız) olmak üzere iki yolla da gerçekleştirilebilmektedir. 

Eğitmen ve öğrencinin aynı zamanda etkileşime girmesi haline senkron uzaktan eğitim denir. Senkron yayın günümüzdeki televizyon yayına benzer nitelikte olup, istemcinin bilgisayardaki mevcut yayını yakalamasıyla gerçekleşir. Eğer seçilen kanalda, gösterimde bir video ya da canlı bir yayın var ise bu yayın istemci bilgisayarda izlenebilir. Senkron ortamda canlı bağlantı yoluyla (internet, uydu vb.), eş zamanlı olarak, kullanıcılar ve sunucu (öğrenciler ve eğitimci) etkileşimli olarak uygulama içindedirler. Bu uygulamada öğrenciler soru sorabilir, birbirleri ile tartışabilir veya test çözebilirler. Senkron eğitim, klasik yüz yüze eğitimin genel karakteridir. 

Hem zaman hem de mekânı ortadan kaldıran uzaktan eğitim yöntemi ise daha çok asenkron eğitimle olur. Asenkron eş-zamansız yapılan uzaktan eğitimdir. Bu eğitimde eğitmen ve öğrencinin farklı yerlerde (uzaktan) ve farklı zamanlarda (asenkron) etkileşime girmesi söz konusudur.

Öğrenciler kullanılan ÖYS aracılığı ile istediği zamanda istediği yerden ders içeriklerine ihtiyacı olduğu sürece erişebilir. Bu uzaktan eğitim türünde daha çok öğrenci-içerik etkileşimi ön plana çıkmakta, öğrenci-öğretmen etkileşimi gecikmeli olarak yaşanmaktadır. Öğrenci içerikle ilgili sorularını e-posta veya forum yoluyla öğretmene iletir, belli süre aralıklarıyla cevaplanan bu soruların cevapları öğrencilere aynı yollarla iletilir.